Dyrektywa o ochronie praw sygnalistów

1. Kim jest sygnalista?
2. Zmiany w przepisach o sygnalistach
3. Kogo dotyczy dyrektywa o ochronie praw sygnalistów?
4. Dlaczego trzeba być na bieżąco z ustawą o sygnalistach?

Ustawa o ochronie sygnalistów wchodzi w życie 25 września 2024 roku. Konieczność jej opracowania narzucały na nasz kraj przepisy wprowadzone na szczeblu Unii Europejskiej. Pracę nad nią trwały wyjątkowo długo, ponieważ początkowo termin jej uchwalenia mijał w grudniu 2021 roku. Ostatecznie polskiemu ustawodawcy udało się dojść do porozumienia i przedstawić oraz zatwierdzić ostateczną jej wersję. Zobacz, jakie zmiany wprowadza nowa ustawa o sygnalistach i kogo może dotyczyć, a także przygotuj się na dostosowanie się do nowych przepisów.

Sygnalista jest osobą informującą odpowiednie organy lub opinię publiczną o naruszeniach bądź nielegalnym, nieuczciwym charakterze działalności prowadzonej przez konkretny podmiot. W ujęciu przepisów wprowadzanych w Polsce, a także na terenie całej Unii Europejskiej może być to praktycznie każda osoba mająca styczność z daną firmą lub organizacją. Za sygnalistę można uznać nie tylko pracownika firmy, lecz też wspólników, kandydatów do pracy, stażystów, czy podwykonawców. Osoby takie po zgłoszeniu do odpowiednich organów lub upublicznieniu swoich podejrzeń często muszą zmagać się z działaniami odwetowymi ze strony zgłaszanego podmiotu, które w poszczególnych przypadkach można uznać za mobbing. Organy europejskie zauważyły konieczność ochrony sygnalistów przed takimi czynnościami, stąd nowa ustawa dotycząca sygnalistów.

Ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenie prawa wprowadza możliwość anonimowego zgłaszania nieprawidłowości dotyczących m.in. zamówień publicznych, usług finansowych, zapobiegania praniu pieniędzy, ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności, zdrowia publicznego, ochrony konsumentów czy ochrony danych osobowych. Katalog ten może być rozszerzony również przez pracodawcę. Do zgłaszania naruszeń mają służyć trzy kanały raportowania: wewnętrzny (firmowy), zewnętrzny (administracja publiczna – Państwowa Inspekcja Pracy) oraz publiczny (poinformowanie opinii publicznej).

Zmiany w prawie dotyczą wielu przedsiębiorców działających w naszym kraju, stąd konieczność dostosowania się do nich, w czym pomóc może nasze Sygnalista – Obowiązki Organizacji W Świetle Nowej Ustawy O Ochronie Sygnalistów  Ustawa obejmuje bowiem jednostki publiczne w gminach i powiatach liczących powyżej 10 tys. mieszkańców, a także przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 50 pracowników. Konieczne jest stworzenie wewnętrznego kanału raportowania, umożliwiającego zgłaszanie nieprawidłowości. Ustawa o ochronie sygnalistów określa, że może mieć on formę elektroniczną, jak też np. telefoniczną lub pisemną.

Zgłaszający naruszenia musi podlegać ochronie – nie może zostać zwolniony lub mieć rozwiązanej umowy na świadczone przez siebie usługi. Ochrona powinna polegać również na zapobieganiu wykluczania, dyskryminacji czy zakazie przymusowego urlopu bądź obniżenia wynagrodzenia. Pracodawca musi wyznaczyć osoby odpowiedzialne za odebranie i rozpatrzenie zgłoszenia w ciągu maksymalnie 3 miesięcy. Wszystkie sprawy podejmowane przez sygnalistów powinny być ponadto ewidencjonowane. Jak wykonać to w swojej firmie, pomoże zrozumieć szkolenie – Sygnalista – Obowiązki Organizacji W Świetle Nowej Ustawy O Ochronie Sygnalistów.

Wymóg dostosowania się do nowych przepisów przez firmy zatrudniające minimum 50 osób oznacza, że w bardzo krótkim czasie odpowiednie regulaminy i procedury musi stworzyć wiele firm, nie tylko tych największych. Okres pomiędzy uchwaleniem ustawy a wejściem jej w życie to zaledwie 3 miesiące. Warto zdecydować się na szkolenie – ochrona sygnalistów, aby dowiedzieć się, jakie obowiązki stoją przed Twoją firmą. Przygotowanie regulaminu, odpowiedniego kanału komunikacji oraz przeszkolenie odpowiedzialnych za rozpatrywanie naruszeń pracowników może wiązać się z dużym nakładem pracy, a także środków finansowych.

SBM Centrum Szkolenia Ustawicznego podpowie, jak zrobić to najskuteczniej i w sposób najmniej uciążliwy dla przedsiębiorstwa, aby firma spełniała nowe wymogi prawne, a pracownicy i inni sygnaliści mogli bezpiecznie zgłaszać wszelkie nieprawidłowości.